Sağlıkta Fetişizm

FETİŞİZM, AMA SAĞLIKTA

Sağlıkta fetişizm demeden önce fetişizm kavramını tanımlamak gerekirse; fetişizm bütünün parçasına odaklanmak parçayı bütünü unuttururcasına sevmek, değer vermek, yüceltmektir. Fetişizm pek tabii ki genel bir kavramdır ve sağlık dışında pek çok alanlarda kullanılabilir.

Sağlıktaki fetişizm nedir peki, ne anlamalıyız bu öbekten? Sağlıkta fetişizme de birçok yönden bakabiliriz. Örnek vermek gerekirse, tüm canlıların sağlığını ele alalım. Bir filden bir fitoplanktona değin bütün canlıları. Bu canlılar âleminden insan sağlığını yüceltmek ona daha fazla değer vermek basit de olsa bir fetişizmdir. Burada biz insanız. Aynı şekilde insana değil de başka bir canlıya odaklansak başka bir fetişizm çeşidi karşımıza çıkacaktı.

İnsan sağlığını tehlikeye sokacak hastalıklar arasında önemli - önemsiz ayrımı yapılabilmektedir. Bunlar insan üzerindeki etkileri ve meydana getirdikleri klinik tablolara göre sınıflandırılabilirler. Bu sınıflamanın önem sıralamasında en üstte yer alanı genelde halk arasında en fazla duyulanı, bilineni ve korkulanı olmaktadır. Görüldüğü gibi fetişizm korku, çekinme gibi daha negatif duyguların yoğunlaşması şeklinde de sağlık üzerinde etkisini gösterebilmektedir.

Sağlık sisteminde de fetişizm izlerine rastlamak mümkün. Bir ara çok yaygın bir hastalık olan vereme karşı, dikkat çekici bir biçimde organize edilmiş “verem savaş dispanserleri” buna iyi bir örnektir. Yine insan sağlığı üzerindeki çeşitli ihtisaslaşmalar ve bu ihtisaslaşmaların sağlık sistemi üzerine yansımaları da verilebilecek örneklerdendir. Kardiyoloji, cerrahi gibi ihtisas alanları halk tarafından daha yukarıda tutulan alanlardır. Kardiyolojide yatan bir hastanın hafif bir hastalıktan ötürü orada bulunmadığı, durumunun ağır olduğu halk tarafından bilinir.

İnsan sağlığındaki ihtisaslaşmanın şüphesiz birey düzeyinde de bir pratiği olacaktır. Bir kişinin beyninin bir kısmının hasar görmesi ile küçük parmağının distal kısmının kopması elbet farklı olacaktır. Ya da bir insanın, olmasa daha iyi ama koluna veya kalbine bir zarar geleceği bilinse ve bu şahsın tercihi sorulsa, ondan “koluma bir şey olmasın kalbim durursa dursun” gibi bir cevap almayız. O doğal olarak kalbini sakınacaktır. Kalp insan sağlığının merkezi konumundadır ve olmaması insan yaşamının da durması anlamına gelmektedir.

İnsan uzuvları, bu mekanizmalara benzer şekilde fetişizmin kapsamına girebilir. İnsanın çeşitli bölgeleri uğraştığı işe göre farklı değerlere tabi olacaktır. İşçi için kolu ne kadar önemlidir? Bir futbolcunun ayağı her şeyidir. Bir spikerin dili, ağız sağlığı; ya bir maratoncunun bacağına ne demeli?

İnsanların meslekleri bazen birçok hayatın dahi önüne geçebiliyor. Evet, insan sağlığı...
Bütün insanlar sıhhi açıdan eşittir. Aynı muamele gösterilmelidir. Lakin akşam haberlerini izleyen bir aile trafik kazasında hayatını kaybeden tanımadığı bir gençten ziyade ülkesinin cumhurbaşkanı ya da başbakanının ağır bir ağır bir hastalığa yakalanması haberini hatırlar. O daha derin bir etki yaratmıştır ailede. Buna benzer şekilde toplum tarafından örnek alınan bir sanatçının sağlığının bozulması halkın üzüntü içine girmesine neden olabilir.

Madem sağlıktan bahsediyoruz, sağlıkta fetişizmden bahsediyoruz, doktorlar bu işin en önemli rol sahiplerindendir. Doktorlar, hastalarının şikâyetlerinden yola çıkarak bir hastalık teşhisinde bulunurlar ve hastalık net bir şekilde doğrulandığında tedaviye başlar. Elbette bunu tamamen kendi iktidarlıklarında yapmazlar. Hastanın düşüncelerine, kararlarına saygı duymak zorundadırlar ve onların rızasını almadan hiçbir müdahaleye girişmemelidirler. Bazen doktorların inisiyatifleri de söz sahibi olabiliyor. Bir cerrahi operasyon sırasında hastanın “o kılcalı sakın kesme, öbür taraftaki daha uygun” demesini beklemeyiz. Hastanın kararı en fazla o operasyonun gerçekleşip gerçekleşmeyeceği yönündedir. Doktor, orada en az zararla o müdahaleyi yapması gerektiğini bilir.

Bir olayı öne çıkarmak, diğer faktörleri önemsiz kılmak yoluyla da gerçekleşebilir. Bir şeyi kurtarmak için bazı şeylerden vazgeçmek gibi. Doktorların tedavilerinde az tehlikeli olarak görülen bir bölge tabii ki önemsiz değildir fakat kurtarılacak olan bölgenin önemi bunları düşünmeyi dahi baskılayabilir. Aortu kurtarmak adına mühimmiyeti daha az birkaç damardan vazgeçebilir bir doktor. Ne ilginç, burada bile fetişizm yok mu aslında?

Fetişizm hayatımızda. Çevremizde, içimizde… Önemler, el üstünde tutmalar, uğruna vazgeçişler, olmazsa olmazlar, fetişizmin ta kendisi. Peki sağlıkta. Tüm bunlarla iç içe olabilen sağlıkta, yapılan her şey sağlık adına olduğundan az fayda veya çok fayda söz konusu olacaktır. Yanlış bir odaklanma belki fayda sağlamayacaktır ama zararından da nihayetinde bahsedilmeyecektir. Bunlar sağlık gibi herkesin faydalanabileceği, çıkarının olacağı alanlarda böyle olabilmektedir. Diğer pek çok alanda gözümüze çarpan fetişizmin örnekleri doğal olarak hep doğru değil, hatta birçoğu yanlış. Bir şeyin parçasına bakmak, onla haşır neşir olmak onun aslından uzaklaştırır bizi. Fotoğrafın bütününe bakmak - bakamamak gibi, güzelliklerin içinde kaybolup o güzelliklerin sahibini görememek gibi…

Egemen Cengiz

Copyright © Tüm hakları saklıdır (All rights reserved)